23

De zon is onder. Op de Brikama Highway - gewoon een asfaltweg met kuilen en gaten - is het een komen en gaan van gele Mercedes taxi's, aftandse busjes, vrouwen met bagage op hun hoofd die de weg oversteken en kinderen die roekeloos in het donker elkaar achterna zitten, met of zonder gammele fiets. Een soort verkeersinfarct waarbij het een wonder is dat er geen ongelukken gebeuren. Go-met-de-flow lijken de Afrikanen uitgevonden te hebben. Auto's passen zich letterlijk naadloos aan elkaar aan. Gaat de een links rijden om een kuil te vermijden dan laveert het tegemoetkomend verkeer daar soepeltjes omheen. Op de millimeter passeren ze mekaar. Ik doe daar lustig aan mee en kan inmiddels bogen op een Afrikaanse rijstijl.

Ik sla het gedoe op straat gade vanuit mijn geparkeerde jeepje. Raampje open want aan de overkant zijn ze een dansprogramma aan het voorbereiden. In een carré zijn er stoeltjes in het zand gezet. De meesten zijn al bezet. Het duurt zeker een half uur voor de muziek opgestart wordt. Al die tijd staan de danseressen klaar in hun lange grijze strakke rokken. Benieuwd wat dat voor dans gaat opleveren.
Achter mij stopt een flink ingedeukte bushtaxi met een zwartwitte geit vastgebonden op het dak. Of is het een schaap?  Daar vergis ik me  nogal eens in. Even later passeert de eigenaar met het koppige beest aan een touw. Het ziet eruit alsof hij zijn dwarse hond uitlaat. Even hier snuffelen , dan weer daar. En de man maar trekken. Ook de overkant moet er aan geloven. Misschien is dit slechts een tussenstop en wacht de man op een volgend busje?  Dan komt er een kerel aan rennen met een touwtje. Het beest wordt met geweld tegen de grond gedrukt door de twee mannen zodat zijn voorpoten vastgebonden kunnen worden. Het is me nog niet duidelijk wat ze willen met een beest op twee poten. Maar dan worden ook de achterpoten vast gebonden. Een taxi rijdt voor en opent de achterklep. Met man en macht tillen de heren het beest op die nu aan zijn eigen poten hangt en zwiepen hem in de achterbak. Ik sla mijn hand voor mijn mond van verbazing en ontzetting. De klep gaat dicht, de eigenaar stapt in en de gele 'Benz' slaat de hoek om. Dit wordt geen kort ritje vrees ik. Nu maar hopen dat er flink wat gaten in het karkas zitten zodat ze straks niet een dooie geit uit de kofferbak hoeven te vissen.

En de dansdames? Die staan in het donker nog steeds te wachten op het startsein cq de muziek. De generator zal wel geen benzine meer hebben. Of zoiets.

22

Tijdens het wachten op de lunch in het lokale restaurantje  van Sanyang, overdenk ik de ochtend. Omdat ik mijn telefoon in het water had laten vallen ben ik alle nieuwe Gambiaanse contacten verloren. De afgelopen dagen was ik ziek en kon dus even niet fysiek naar de school om poolshoogte te nemen. Vanochtend wel. Bij aankomst zie ik de deur van de toiletten openstaan. Aha! die zijn dus in gebruik, denk ik monter. Maar iets in me zegt dat ik het beter even kan checken. Boewaa! De kranen hebben geen water en de emmers staan leeg. Op hoge poten vraag ik aan de eerste de beste leraar wat er aan de hand is. Die ziet direct de bui hangen en buigt beschaamd het hoofd. " It is the people who are building overthere.." en hij wijst op de werklui die bezig zijn een tweede schoolgebouw te maken. Al eerder had ik me bedacht dat hier nodig over gecommuniceerd moet worden. Helemaal sinds ik weet dat de Nederlandse consul dit project begeleid en.. financiert.  Met Mr. Cole van SweGam had ik afgesproken dat hij met hen contact zou opnemen. Maar dit gaat me echt te ver. De watertank is leeg omdat zij het water nodig hebben voor hun stenen. Zijn ze nou helemaal betoeterd?!
De leraar is er flink verlegen mee en stuurt me naar de principal. Boven ontvangt die mij in zijn kamertje. Ik barst los dat dit echt niet kan. Ik water regelen voor de school en de werklui het opmaken.. no way..! Vriendelijk glimlachend hoort de principal me aan.
"You are right. Yes you are right! I shall talk with them." Ik maak hem duidelijk dat natuurlijk iedereen drinkwater mag hebben, dat is iets anders dan de tank leeg plunderen.  Hij verzekert me nogmaals dat het niet meer gaat gebeuren en ik druip af.
Maar in het restaurantje krijg ik de geest. Waar is het nummer van die Nederlandse Consul?! Ik ga niet langer op SweGam wachten en bel direct. Tot mijn verbazing krijg ik haar direct aan de lijn. Ik vertel dat ik verantwoordelijk ben voor het watersysteem op de Medina Kunkuding School. Reactie: " Oh wat goed, wij bouwen daar extra klassen!"  Jaja, dat weet ik maar al te goed hahahha.. Ik leg uit wat er vanochtend gebeurd is en dat het niet zo kan zijn dat Nederland er een school neerzet en dat ik met een paar sponsors voor het water mag zorgen. Daar is ze het direct mee eens.
"We moeten vooral niet langs elkaar heen werken" is haar antwoord. Precies! En voor ik het weet flap ik eruit dat er een borehole moet komen willen we de boel draaiend kunnen houden. Ik vertel van mijn contact met SweGam. Die kent ze  heel goed. Nou dat scheelt. En die borehole.. " ja, die moeten wij dan misschien maar doen!"
Hoor ik dit nou goed? Zit ik hier met een telefoontje een complete borehole te regelen?
"Kom maandag naar daar-en-daar dan praten we verder. Om twee uur toasten we op de koning. Drankje is van ons."

Ik ga morgen even een jurkje laten maken geloof ik... en wat make-up aanschaffen..

21

Je kunt van alles zeggen van Gambia, maar nooit dat het hier ooit saai is. Ja, wanneer je ziek bent. Dan zie je niemand. Maar zodra je weer op de been bent, zoals ik na twee dagen slapen, dan weet men je weer meteen te vinden. Dat klinkt als een nadeel, maar is het eigenlijk niet. Saai is het pas als ik thuis in Amsterdam tussen vier betonnen muren zit te bibberen en slechts warm wordt van een heet bad.  Waar te beginnen? Met het locale restaurantje aan de beach van Sanyang.
Ik heb besloten de kok  te steunen door er regelmatig te gaan eten. Ik ben de enige witte die het in haar hoofd haalt om aan een wankel tafeltje op een nog wankeler stoel te komen lunchen. Als ik te lang weg blijf word ik gewoon opgetrommeld. Zoals gisteren. " Where are you? How are you?"  Dat ik ziek ben doet hem schrikken. Waarschijnlijk niet omdat hij zich druk maakt om mij, maar omdat de nering achterwege blijft. Omdat ik vandaag me beter voel en slechts snotter dat het een aard heeft, bel ik hem op en doe de bestelling voor de lunch. Ja, ik kom met kleinzoon Malang en een vriendje van hem. Zij willen graag spagghetti eten met vis. ":You know what? Make two plates, one for the boys and one for us."  Ik weet namelijk dat hij niets zo gezellig vindt als samen met mij knus van een bord te eten. En zo gebeurt.
Om half vier staat hij al druk in zijn mini keukentje de maaltijden te bereiden. Frisdrank lijkt er deze keer niet te zijn en dus biedt hij de jongetjes thee aan. "Later koddi?" De jongetjes knikken braaf. Van thee worden ze niet echt heet of koud, dus laat maar. Eenmaal aan 'tafel' legt hij direct een hand op mijn dij. Iets ervan zeggen of het gewoon laten overwaaien? Ik kies voor het laatste.  Malang en Mustapha zitten ook knus naast elkaar en smullen van het overvolle bord spagghetti. Dan komt er telefoon. Reden voor hem eens even fotoos te gaan kijken. Ok, no problem. Ik leg hem een en ander uit over de school en over mijn huis in Amsterdam. Met grote interesse bekijkt hij de volle maan fotoos van mijn buurman. " Magic!" roept hij uit. "Only two weeks ago?"  Jaja, toen het ook bij ons volle maan was. Even later ziet hij een foto van Tapha en mij. " My husband"  zeg ik soepeltjes. "Still?" vraagt hij verbaasd . " Yes, still." En daar laat ik het bij. Hij kijkt stil voor zich uit. " I am a single. You have to find a wife for me". Ik ken dat. De mannen die ik tegen kom halen hun neus op voor Gambiaanse vrouwen. "They dont know what love is". Ik vertel hem dat er zeker uitzonderingen zijn. Dat mijn man ook een black is en dat er nog steeds sprake is van 'love'. De details laat ik wijzelijk achterwege. Met een zucht staat hij op en komt terug met een witte kaftan. " Look! This I wear today in the mosk.." Hij trekt hem omstandig aan en neemt een pose aan. "You dont take a photo of me?" Ik vind alles best nu hij begrepen heeft dat hij niet op een relatie met mij hoeft te wachten. Ik neem de foto en reken de lunch af. Dat is dan "two plates for the boys and two for you." Ach ach ach, ik ga dus ook zijn  lunch betalen. Ook goed. Als ik later weg rijdt en naar hem zwaai roept hij dat ik moet stoppen. "Please, send me 25 dalasis credit for my phone."
Geef een vinger, en men neme twee handen en liefst nog meer. Africa..
Onderweg belt hij nog twee maal. Ik neem niet op want ik rij. Ongetwijfeld om me eraan te herinneren. Eenmaal in Gunjur koop ik credit voor mezelf en ook voor hem. Hij belt niet meer. Ook niet om te bedanken. Alles went.

20

Het is lang geleden dat ik de energie en/of rust had om te schrijven. Een kop vol afspraken, dingen die ik moet onthouden en een lijf dat twee van de drie keer me in de steek laat.
Gisteren kwamen de meisjes langs. Hangend op de bank, loom hun mobiel checkend. Wat ze kwamen doen.
"Visit you!" was het verontwaardigde antwoord.
Ze zijn respectievelijk het zusje en nichtje van Malang, die in geen velden of wegen te bekennen was sinds de school uitging.
"What about massage my feet?!" probeer ik. Dat doen ze al sinds jaar en dag dus zo raar is die vraag niet. Geen antwoord. Ik ga nog maar eens verliggen op de 'divan' en wacht af. Na tien minuten vind ik het mooi geweest.
"Why dont you massage?"
Het antwoord is verrassend simpel: "You dont give me the bambutuloo crème!"
Even later wordt mijn enkel in de ergste bochten gewrongen. Alsof ze revanche op me neemt.
"Au! Au Fatou! Zachtjes please!"
Het is tegen dovemansoren gezegd. Ruw trekt ze de tenen uit mijn voet en zwengelt mijn zere been op en neer alsof het een pomp handel is.
"Tineke! Dont make that noise!" commandeert ze me als ik blaas en puf om de pijn onder controle te houden.
Ik sla keurig mijn hand voor mijn mond. Zij schudt afkeurend haar hoofd.
Achttien jaar en de wijsheid zelve. Maar niet heus..
Nichtje Kumba doet alles veel rustiger en masseert mijn pijnlijke onderrug. Het kan dus wel. Als je maar wilt :-)

Vandaag is het beslist rustiger in mijn lijf. Maar nu speelt verkoudheid en een dikke keel op. Wat is de boodschap vraag ik me af. Te weinig slaap. Te moe. En dus vlei ik me bij vriendin Marijke  in Sanyang onder de ventilator op de bank en zeil in een minuut weg. Kijken of dat helpt..

19

Alsof ik het voelde. Steeds had ik andere dingen te doen in plaats van mijn afspraak na te komen, na de lunch de uit Guinee Bissau teruggekeerde Arrogi en haar kinderen bezoeken. Haar man in hun thuisland achterlatend want 'he has to look after his father'.
Bij aankomst in Kartong rij ik direct door naar de lasser waar de tienjarige Ebraima werkt na schooltijd.  Ik tref hem inderdaad. Zijn oudere zusje heeft de hele middag op me gewacht. Ik kwam niet.
"I phoned your mom to say I am late" verontschuldig ik me.
"She is sleeping.  She always sleep. She is sick".

Twee dagen geleden belde moeder Arrogi  me op. Het lukte haar niet zich aan mij verstaanbaar te maken.  De drie maanden in Guinee Bissau heeft haar beperkte talenkennis -geen- niet echt geholpen.  Uiteindelijk hing ik maar op en wachtte af of haar 13 jarige dochter me terug zou bellen. Die kan Engels. En zo maakte ik een afspraak voor vandaag.

Aan de weg staat een zielig mager hoopje.. Arrogi.  Vorige keer nog een gezellige dikkerd die klaagde over haar vetrollen. Ik schrik me lam.
Alsof ik vermoedde hoe ze er aan toe zou zijn heb ik een tas met kleren en schoenen mee genomen. Helaas kan je daar niet van eten. De rijst is op. Het geld dat ze mee gekregen had ook. Geen ontbijt,  geen lunch... 
Niets is makkelijker dan direct in de buidel te tasten. Maar ik probeer er toch eerst achter te komen hoe ze dit gaat oplossen. Met verdrietige ogen haalt ze haar schouders op. Genoeg! denk ik. Naar de shop! Na enig overleg hijst ze zich in de jeep en dirigeert me naar de juiste Mauritanië shop. Zal ik toch een hele zak doen in plaats van een halve? Niet doen! verman ik mezelf.  Het wisselgeld mag ze houden, 25 dalasis.
"Mama, I want bread.." Weer die trieste blik. Niet gespeeld want ik ken haar al jaren. Heb met ze samen op de compound gewoond waar ze nu uit gegooid zijn. Shame! Maar ander verhaal..
Bij haar eigen winkeltje aan het zandpad haalt ze twee broden en een piepklein zakje met boter. Ik heb haar nog gauw even 10 Dalasis erbij gegeven.
Bij aankomst springt Veronica een gat in de lucht: "tomorrow breakfast! !" De kleintjes hangen aan de voddige jurk van Arrogi als ze naar het portier komt om te bedanken.
"Mama, God bless you".
Ik race het zandpad af. Probeer mijn tranen te bedwingen en vloek.  Jankend ga ik op weg om bier te halen. Niet zeven zoals gewoonlijk. Eentje is meer dan genoeg als zij van de prijs van een biertje vijf  kinderen ontbijt moet geven. Het bier blijkt op. Ook goed. Ik flikker wel een gore  Gambiaanse whiskey in een cola.En vloek maar weer eens.

Foto 2013.. in betere tijden